Is het streven naar balans tussen werk en privé de beste oplossing om goed in je vel te zitten?
“Ik heb het woord ’balans’ uit mijn vocabulaire geschrapt. Dat kost alleen maar energie, want dan vraag je je voortdurend af of die balans er nog wel is. Ik ga vol voor mijn gezin én mijn werk”,
zegt Jolanda Holwerda, oprichter van ‘Lof’ in een interview in NRC van 11 februari
Balans tussen werk en privé is een veel besproken thema. Zeker nu door ‘Het Nieuwe Werken’ werk en privé steeds meer door elkaar heen zijn gaan lopen.
Niet alleen bij Jolanda, maar ook bij veel andere werkenden is werk en privé steeds meer geïntegreerd. In hoeverre kan je dan überhaupt nog spreken van balans tussen werk en privé? Dat vraag jij je misschien ook af.
‘Balans tussen werk en privé’, de metafoor
Als keramist ken ik de balansweegschalen maar al te goed. Jij kent ze vast ook. De hefboom, met aan elke kant een bak of schaal. Het gewicht van de inhoud, de last wordt gewogen. De zwaartekracht bepaalt het gewicht.
Het is moeilijk om de twee schalen met elkaar in balans te brengen. Als je er ooit mee hebt gewerkt, dan heb je dat vast wel eens ervaren. Aan de ene kant een beetje minder, aan de andere een beetje meer. Zo creëer je uiteindelijk balans. Blijf er dan vooral met je vingers af. Doe je dat niet, dan wordt de balans weer verstoord.
Maar kun je werk en privé zo wel wegen? Stel je eens voor, aan de ene kant leg je je werk, aan de andere kant je privé. Hoe zwaar weegt je werk? Hoe zwaar weegt privé? Is dat überhaupt uit te drukken in een gewicht?
Ik denk het niet.
Het gewicht van werk en het gewicht van privé is om te beginnen subjectief en geen vast gegeven. Een bepaalde hoeveelheid kun je wegen. Een gram blijft een gram en een kilo blijft een kilo. Maar die redenering gaat niet op voor het gewicht van werk en privé.
Bovendien, bij wegen gaat het strikt genomen om last. Die last drukt meer of minder zwaar. Ik vraag me af, of je op die manier het gewicht van werk en privé wilt definiëren. Voor mijn gevoel is dat vrij negatief.
De balans tussen werk en privé is een ‘ongoing’ proces.
Het is een hele kunst om de twee schalen in balans te krijgen, zeker bij precisiewegen. Een beetje stof erbij, een beetje stof eraf. Totdat je uiteindelijk de balans gevonden hebt. En als je er niet meer aan komt, dan blijft als het goed is, die balans bestaan.
Bij stoffelijke zaken lukt dat wel, bij immateriële zaken ligt dat anders. Kijk maar eens naar je eigen ervaringen. Je denkt dat je een goede balans hebt gecreëerd, maar zaken veranderen, zodat je toch weer bij moet sturen. Zo wordt bijvoorbeeld een van je kinderen ziek of wordt op je werk tijdelijk extra inspanning van je gevraagd.
Dat leidt ertoe dat je voortdurend keuzes moet maken en bij moet sturen. Het bereikte evenwicht is niet zo stabiel als misschien gedacht. Het is eerder wankel. Evenwicht behouden vraagt alertheid, flexibiliteit en tijdig bijsturen bovendien. Dat vraagt dat je voor jezelf heel helder hebt wat het meest belangrijk voor je is. En het vraagt ook lef om daar dan daadwerkelijk voor te gaan.
De balansmetafoor werkt averechts
Werk-privé balans is eigenlijk een vreemde term. Het begrip veronderstelt dat je een werkend leven hebt en daarnaast een privéleven. Zo werkt het in het echte leven niet. Je kent daar zelf vast ook de nodige voorbeelden van.
Werk en privé vervlechten steeds meer tot één, zo gaf ik eerder aan. De mogelijkheid om thuis te werken speelt daarin ook een belangrijke rol.
Het is steeds minder passend om een onderscheid te maken tussen werk en privé. Je hebt één leven. En in dat leven zul je keuzes maken, keuzes op basis van wat voor jou belangrijk is.
Denken in termen van energie geeft vleugels
Denken in termen van balans en last voelt zwaar. Mooier vind ik het om te denken in termen van energie.
Dat doet mij denken aan de vele trainingen die ik gaf voor de Professionals van Yacht. In Amsterdam, Groningen, Eindhoven en Utrecht. Tegen tienen reed ik dan na een lange werkdag ’s avonds naar huis. Ondanks de lange werkdag gaf het me enorm veel energie. Genietend van mijn mooie werk en lekker naar muziek luisterend reed ik helemaal opgeladen weer naar huis.
Wat levert jou energie op? Waar laad jij je accu mee op? Wat werkt voor jou als een dynamo? Het is mooi om daar meer zicht op te krijgen. Om vervolgens je leven, zowel in je werk als thuis, daarop in te richten.
Integratie van werk en privé gaat lang niet altijd vanzelf goed
Ik herinner me Bram, een van mijn coachklanten. Bram heeft naar eigen zeggen een ontzettend leuke baan en hij heeft voortreffelijke arbeidsvoorwaarden. Hij krijgt van zijn werkgever alle ruimte. Hij heeft het label ‘high potential’ met alle ‘benefits’ die daarbij horen.
Dat lijkt heel mooi, maar toch ervaart Bram een probleem. De keerzijde van zijn werk is dat hij altijd met zijn werk bezig is. Het lukt hem niet om zijn agenda naar zijn eigen hand te zetten. Volgens hem ligt dat niet aan zijn werkgever, maar ligt het echt aan hemzelf.
Het afgelopen jaar heeft hij heel bewust geprobeerd zaken naar zijn hand te zetten. Maar het is hem duidelijk geworden, dat hem dat niet lukt op eigen kracht. Zo kwam hij terecht bij mij als loopbaancoach.
De regie nemen over je eigen leven, je persoonlijk leider zijn
Het is de kunst om zelf aan het roer te gaan staan, in plaats van je te laten leiden door wat er op je af komt. Dat vraagt durf om in je eigen spiegel te kijken, zelf je koers te bepalen, zelf keuzes te maken en deze te managen.
De Meer Waarde Benadering kan je daarbij helpen.
Zo werd voor Bram heel duidelijk dat het huidige werk voor hem toch niet zo passend is als hij aanvankelijk dacht. Het werk dat hij doet kost hem meer energie dan het hem oplevert. Hij kan nu helder verwoorden wat hij mist en hoe hij zaken qua werk naar zijn hand kan zetten. Zodat hij weer energie krijgt van de dingen die hij doet in zijn werk en hij weer ‘vleugels krijgt’.
Ook de eerste stappen met het managen van zijn agenda zijn gezet. Voor de volgende coachbijeenkomst gaat Bram terug kijken in zijn agenda.
Hij let daarbij op de volgende – ook voor jou – nuttige punten:
• Kijk eens terug naar de laatste week, de laatste maand en kijk eens welke activiteiten je voor die periode in je agenda hebt staan
• Welke activiteiten kosten je energie? Maak die gerust ‘rood’
• Welke activiteiten hebben je energie opgeleverd? Maak die ‘groen’
• Ga bij jezelf na hoe je meer ‘groen’ in je agenda kunt brengen en hoe je het ‘rood’ kunt beperken
Zo kun je meer plezier en rust in je agenda creëren, ongeacht werk of privé. En zo kun jij je tijd, je leven managen op een manier die past bij jou.
Gooi die balansweegschaal gerust aan de kant, die heb je niet meer nodig.
p.s. ‘Rood’ en ‘groen’ hebben alles met beleving te maken. In een volgend artikel help ik je om te komen tot meer ‘groen’.
Ik ben heel benieuwd hoe jij aankijkt tegen het thema ‘balans tussen werk en privé’. Ik lees je reacties graag.
